Dr. Ahmet Ateşyürek | Amasya Üniversitesi
19 Şubat 2022 | Cumartesi 21:00-23:10
Doktora Tezi: Ebû Mansûr el-Mâturîdî’nin Fikrî Arka Planı (PDF)
Ebû Mansûr el-Mâturîdî’nin Fikrî Arka Planı adlı doktora tezi, Ebû Mansûr el-Mâturîdî’nin mensubu olduğu Semerkant kelâm ekolüyle olan bağlantısının boyutu, burada oluşan fikirlerin değişim süreci ve nihayet onun bu geleneğe olan katkısını tespit etmeyi amaçlamaktadır. Tez, giriş ve üç bölümden oluşmaktadır. Giriş bölümünde, çalışmanın yöntemi ve kaynakları ayrıntılı bir şekilde ele alınmıştır. Ayrıca konu, erken bir dönemi de kapsadığı için bu doğrultuda karşılaşılan zorluklar belirtilmiş ve kavramsal çerçeve buna göre çizilmiştir. Birinci bölümde Horasan ve Mâverâünnehir bölgesinin coğrafi özellikleri, eski din ve kültürler ve Mâturîdî dönemine kadar siyasi gelişmeler değerlendirilmiştir. İkinci kısımda, Mâturîdî’yi besleyen iki damardan biri olan ircâ temelli Hanefî anlayışın, coğrafya ve sosyopolitiğin şekillendirdiği bir ortamda kendini inşâ süreci anlatılmıştır. Mâturîdî’yi besleyen ikinci damar olarak da, Bağdat merkezli fikri canlılığa yer verilmiştir. Çalışmanın ikinci bölümünde, ilk olarak Mâturîdî’nin mensup olduğu Mâverâünnehir Hanefîliği üzerine yoğunlaşılmıştır. Bu çerçevede Mâturîdî merkeze konmuş ve bu şekilde ekolün gelişimi irdelenmiştir. Yine bu bölümde, Horasan ile Mâverâünnehir’de var olmuş diğer dini anlayışlar da değerlendirilmiş ve bu dini anlayışların Mâturîdî’nin geleneği ile münasebetleri konu edilmiştir. Ayrıca, Mâturîdî ile aynı bölgede yaşamış ve muasırı bazı alimlerin onunla muhtemel etkileşimine de yer verilmiştir. Üçüncü bölümde, ilk olarak Mâturîdî’nin Semerkant Ehli’nden devraldığı kelâmi mirasın kendi içerisindeki örüntüsü, onun geleneğine olan katkısı, eleştirileri ve nihayet farklılaştığı noktalar ortaya konulmuştur. İkinci kısımda ise, gelenek içerisinde takibi mümkün olmayan konular değerlendirilmiştir. Bu doğrultuda Mâturîdî’nin, Semerkant geleneğinin güçlü bir temsilcisi olarak yaptığı içe dönük eleştiriler ile gelenek dışından tevarüs ettiği fikirlere ve bunlar aracılığıyla geleneği nasıl yeniden şekillendirdiğine yer verilmiştir.
Dr. Ahmet Ateşyürek
1977 yılında Samsun’da doğdu. İlk, orta ve lise öğrenimi Samsun’da tamamladı. 2000 yılında 19 Mayıs Üniversitesi İlahiyat Fakültesi’nden mezun oldu. Yüksek lisans öğrenimini 2004 yılında 19 Mayıs Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Tasavvuf Ana Bilim Dalı’nda “Yakup Afvi’nin Hayatı, Eserleri ve Tasavvufi Görüşleri” konulu teziyle tamamladı. 2019 yılında Hitit Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü İslam Mezhepleri Tarihi Anabilim Dalı’nda “Ebû Mansûr El-Mâturîdî’nin Fikrî Arka Planı” isimli teziyle doktor ünvanını aldı. 2009-2022 yılları arasında Millî Eğitim Bakanlığı’nda öğretmen olarak görev yaptı. 2022 yılında Amasya Üniversitesi İlahiyat Fakültesi İslam Mezhepleri Tarihi Anabilim Dalı’na Dr. öğretim üyesi olarak atandı. Halen görevine devam etmektedir. Evli ve iki çocuk babasıdır.