Ebû Şekûr es-Sâlimî (öl. 460/1068’den sonra)
Hayatına dair kaynaklarda bilgi yoktur. Kendi eserinde verdiği bilgilerden anlaşıldığına göre 460’tan (1068) birkaç yıl sonra Semerkant’ta Ebû Bekir Muhammed b. Hamza’dan fıkıh dersleri aldı (et-Temhîd, vr. 159a). Araştırmacılar, kendisinin Ebü’l-Yüsr el-Pezdevî ve Ebü’l-Muîn en-Nesefî ile aynı dönemde yaşamış Hanefî-Mâtürîdî kelâmcılarından biri olduğunu kabul eder (Madelung, Studies, VII. makale, s. 319). Leysî şeklindeki nisbesini (et-Temhîd, vr….
Rüstüfağnî (öl. 345/956)
Hayatı hakkında fazla bilgi yoktur. Semerkant’ın yakın köylerinden Rüstüfağn’a nisbetle Rüstüfağnî diye zikredilmesine rağmen bazıları onu Rüstüğfenî diye kaydetmiştir. Kaynaklarda Rüstüfağn’a nisbet edilmesine ve başka bir yere gittiğine dair bir kayda rastlanmamasına bakılırsa orada doğup yetiştiğini söylemek mümkündür. İlk öğrenimini Rüstüfağn’da gördüğü, ardından büyük bir ihtimalle tahsil hayatına Semerkant’ta devam ettiği de düşünülebilir. Kaynakların büyük…
Hakîm es-Semerkandî (öl. 342/953)
Hocası ünlü sûfî Ebû Bekir el-Verrâk’ın vefat tarihinden (280/893) hareketle 260 (874) yıllarında doğmuş olduğu söylenebilir. Doğum yerine nisbetle Semerkandî, hikmetli öğütleri ve uzun müddet yürüttüğü Semerkant kadılığı sırasında verdiği isabetli kararlarından dolayı “Hakîm” olarak anılmıştır. Bu unvan zamanla kendisini diğer Semerkant ulemâsından ayıran bir alem haline gelmiştir. Bibliyografik kaynaklar, Hakîm’in tahsil hayatının genellikle Belh…
Nûreddîn es-Sâbûnî (öl. 580/1184)
Hayatı hakkında fazla bilgi yoktur. Tabakat kitaplarında “İmam, Nûreddin, Nûreddin el-İmâm, Şeyh el-İmâm” lakaplarıyla zikredilir. Fahreddin er-Râzî, Buhara’da ona Nûr es-Sâbûnî denildiğini kaydeder. Kendisine “sabun imal eden veya satan” anlamındaki Sâbûnî nisbesinin (Kureşî, II, 322-323) veriliş sebebi bilinmemektedir. Buhara’da yetişip orada vefat ettiği için Buhârî olarak da anılır. Adının Ahmed, oğlununki Muhammed, babasının Mahmud olması…
Ebû İshak es-Saffâr (öl. 534/1139)
* Demir, Abdullah. Ebû İshak es-Saffâr’ın Kelâm Yöntemi. İstanbul: İSAM Yayınları, 2018. Ebû İshak Zâhid es-Saffâr, Mâtürîdîliğin ortaya çıktığı sosyokültürel muhit olan Mâverâünnehir bölgesinde mezhebin ekolleşme süreci olan Batı Karahanlılar döneminde yaşadı ve İmam Mâtürîdî’nin Ehl-i sünnet’in bir reisi kabul görmesine katkıda bulundu. Buna karşın onun hayatı, ilmî kişiliği, eserleri ve kaynakları, bugüne kadar kapsamlı bir…
Ebü’l-Yüsr el-Pezdevî (öl. 493/1100)
421 (1030) yılında Türkistan’da Nesef yakınındaki Pezde şehrinde doğdu. Tabakat kitaplarında Kādî es-Sadr lakabıyla da anılır. Kendisine “Ebü’l-Yüsr” denmesinin sebebi, kardeşi Ebü’l-Usr el-Pezdevî’nin aksine eserlerinin kolay anlaşılır bir üslûp taşımasıdır (Taşköprizâde, II, 185). İlk eğitiminin yanı sıra hadis bilgilerini babasından aldı. Tahsil hayatına dair yeterli bilgi yoktur. Hanefî-Mâtürîdî âlimleri ailesine mensup olduğuna göre memleketindeki Hanefî…
Ebü’l-Muîn en-Nesefî (öl. 508/1115)
Mâturîdî kelamının sistemleşmesinde ve ekolleşmesinde önemli katkıları olan Ebü’l-Muîn en-Nesefî 438/1047 yılında bugün Özbekistan sınırları içinde yer alan, Ceyhun ve Semerkand arasında bulunan Nesef şehrinde (günümüzdeki adıyla Karşı) dünyaya gelmiştir. Hayatı hakkında kaynaklarda çok az bilgiye rastlanmaktadır. Nerelerde öğrenim gördüğü ve kimlerden ders aldığı konusunda bilgi sahibi olmasak da ailesinin âlimlerden oluştuğu bilinmektedir. Nesefî’nin aile…
Mâtürîdî (öl. 333/944)
Mâtürîdiyye mezhebinin kurucusu, müfessir ve fakih.
Ebû Hanîfe (öl. 150/767)
Hanefî mezhebinin imamı, büyük müctehid.
- 1
- 2