Akıl ve Nakil İlişkisinde Öncelik-Sonralık Tartışması
* Demir, Abdullah. Ebû İshak es-Saffâr’ın Kelâm Yöntemi. İstanbul: İSAM Yayınları, 2018. Saffâr, “Naklî bilginin (es-sem‘) her durumda aklî bilgiden önce geldiği ve aklın nakle tâbî olduğu” şeklindeki görüşü doğru bulmaz. Kabul etmediği bu görüşü, ehl-i haka muhalefet etmekle suçladığı Hâricîler, Eş‘arîler, Bişr b. Mu‘temir’in (ö. 210/825) görüşlerini benimsen Bişriyye, Bişr b. Gıyâs el-Merisî’ye (ö. 218/833)…
Aklın ve Naklin Bilgi Alanlarının Farklılığı
* Demir, Abdullah. Ebû İshak es-Saffâr’ın Kelâm Yöntemi. İstanbul: İSAM Yayınları, 2018. Mâtürîdî kelâmcısı Saffâr, aklın ve naklin bilgi alanlarının ayrı olduğu konusuna, Telhîsü’l-edille’nin ilk sayfalarında akıl ile bilinebilen konuları (medlûlâtü’l-akl)anlatırken ve bilgi bölümünde aklî hükümleri (kadâya’l-ukūl) belirtirken değinir. Onun bu konuya tekraren değinmesi, aklın ve vahyin bilgi alanlarının belirlenmesine verdiği önemi gösterir. Ona göre aklın vâcip ve mümteni hükmünü…
Hadisin İtikadî Alanda Bilgi Değeri
* Demir, Abdullah. Ebû İshak es-Saffâr’ın Kelâm Yöntemi. İstanbul: İSAM Yayınları, 2018. Mütevâtir hadisin dini konularda delil olduğuyla ilgili genel bir kabul bulunur. Ancak âhâd hadis konusunda bunu söylemek mümkün değildir. Âhâd hadis, tevâtür derecesine ulaşmayan az sayıdaki sahâbenin, daha sonra tâbiînin ve tebeu’t-tâbiînin rivayet ettiği, metninde şâz ve illet bulunmayan ve zann-ı gāliple sabit olan…
Kur’an’ın Anlaşılması
* Demir, Abdullah. Ebû İshak es-Saffâr’ın Kelâm Yöntemi. İstanbul: İSAM Yayınları, 2018. Mâtürîdî kelâmcısı Saffâr, asıl olarak yetkin bir fakih ve mütekellimdir. Tefsir ve tefsir usulüyle ilgili herhangi bir eseri ise bilinmemektedir. Bununla birlikte o, kelâmî tartışmalar bağlamında Kur’an’ın anlaşılması ve yorumlanmasıyla ilgili tefsir usulüne dair bazı konulara değinmektedir. Saffâr, Kur’an’a uymanın (ittibâ) ve ona sıkıca bağlanmanın (temessük)…
Aklın Bilgi Değeri ve Sınırı
* Demir, Abdullah. Ebû İshak es-Saffâr’ın Kelâm Yöntemi. İstanbul: İSAM Yayınları, 2018. Mâtürîdî kelâmcısı Saffâr, aklı fonksiyonel olacak şekilde yaratanın Allah olduğunu ve bu yetinin mutlaka kullanılması gerektiğini savunur. Bu görüşünü öncelikle şu âyetlere dayandırır: “Kulak, göz ve kalp, bunların hepsi ondan sorumludur” (el-İsra 17/36). “Kalpleri vardır, kavramazlar; gözleri vardır, görmezler; kulakları vardır, işitmezler” (el-A‘râf 7/179). “Eğer…